Bir bölgeye doğal bir güzellik katan birçok unsur olabilir. Tüm güzellikleri ile Amasya Yalıboyu evleri de mimarlık tarihi açısından çok değerli özellikleriyle karşımıza çıkıyor. Yeşilırmak’ın kıyısında sırayla dizilmiş bu evler doğayla bütünleşiyor. Amasya Yalıboyu evlerinin tarihi ve özellikleri gibi sorunlarınız yanıtları için okumaya devam edin.
Amasya ve Evleri Hakkında Genel Bilgiler
Amasya, Strabon gibi bir coğrafyacı, Şerefeddin Sabuncuoğlu gibi bir cerrah ve çok sayıda padişah yetiştirmiş özel bir kent. Anadolu’nun en görülesi şehirlerinden biri olan Amasya’nın tarihi, doğası, bereketli tarlaları, köyleri ve kültürel mirası mutlaka görülmeli. Amasya gezisi planlayanlar için kent hakkında bir özet bilgi eşliğinde Yalıboyu Evleri incelemesi yaptık.
- Amasya Tarihi
Amasya şehrinin kuruluşu Hitit dönemine kadar uzadığı düşünülmektedir. 11. yüzyıla kadar Pontus Krallığı, Roma İmparatorluğu ve Bizans gibi farklı uygarlıklar tarafından yönetilmiştir. 1071 yılında Malazgirt Savaşı ile birlikte Türkler tarafından yerleşim yeri haline gelmiştir. Farklı beylikler tarafından yönetilen Amasya, Yıldırım Bayezid döneminde Osmanlıya katılmıştır. Osmanlı ile beraber ise şehzadelerin hüküm sürdüğü padişahlar tarafından sevilen bir şehir haline gelmiştir. Bu Amasya şehrinin mimari, tarihi ve pek çok sanat eserine de yansımıştır. Evler özenle inşa edilmiş ve coğrafyanın koşulları göz önüne alınmıştır. Yıllarca Türk Devletleri tarafından yönetilen Amasya, Milli Mücadele’nin başladığı bölgelerden de biridir.
- Amasya’nın Coğrafi Özellikleri
Amasya şehri Karadeniz’in hemen gerisinde bulunmaktadır. Bir vadi tabanı üzerinde kurulan şehir, Anadolu’nun iç kesimlerine kolayca bağlanılmaktadır. 1930 yılında inşa edilen demiryolu ile Samsun’a pratik bir şekilde bağlanmaktadır. Vadi tabanının içerisinde Karadeniz iklimi ve karasal iklimi arasında bir geçiş iklimine sahiptir. Karadeniz iklimi kadar yağış almamak ile birlikte bu iklimin ılıman bir yapıya sahiptir. Karasal iklim kadar da sert bir iklime sahip olmaması bu şehri ılıman, rahat ve konforlu bir hava şartları sağlamıştır. Bu sayede çeşit çeşit meyve ve sebze yetiştirilmesi mümkündür. Şehir büyük oranda Yeşilırmak havzasına sahiptir. Bu yüzden mimarisi de buna göre şekillenmiştir. Amasya’da bir taraftan tarihi güzelliklere bir tarafıyla da doğal güzelliklere sahip bir şehirdir. Sahip olduğu nehir ve çevresindeki evlerle sizi büyüleyebilir.
- Amasya Evlerinin Tarihi ve Özellikleri
Amasya’ya Türklerin gelmesi ile birlikte geliştirdikleri özel konut tipleri bulunur. Hımış tekniği ile yapılan bu evler fazla uzun ömürlü olmasalar da dayanıklı evlerdir. Selçuklu ve ilk dönem Osmanlı evleri günümüze ulaşamasa da son dönem Osmanlı evleri hala daha günümüze kadar kalmıştır. Evlerin hem kendi yapımı hem de sokak düzeni oldukça düzenli, ince düşünülmüş ve şık yapılardır. Amasya evleri sırt sırta ve yan yana yapılmış bitişik ev modelleri sahiptirler. Evlerin kendilerine ait avlusu ve bahçesi bulunur. Evin avlusu ise tam ortada bulunur ki burada su kuyusu bulunmaktadır. Ayrıca evler Osmanlı kültürünün etkisi ile beraber haremlik ve selamlık bölümlerine ayrılmıştır. Son olarak evlerin camlarına giyotin pencereler konarak mahremiyet sağlanmıştır.
Amasya evlerinin en önemli özelliklerinden biri malzemisinin hımıştan yapılmasıdır. Hımış malzemesi yaygın bir şekilde dere ve akarsu kenarında kullanılan bir malzemedir. Yalıboyu evleri ise Yeşilırmağın tam kenarında tek sıra halinde dizilmiş evlerdir. Hımış yapılı evler depreme oldukça dayanıklı malzemelerdir. Ağırlık merkezini zemin kat ve girişe yükleyerek oluşabilecek depremlerden koruma sağlanmıştır. Tüm bu dikkatlerle beraber şıklıktan da ödün vermeden gösterişli bir yapı sağlamıştır. Ancak Amasya’da ortaya çıkan yoğun deprem, yangın ve sel felaketi gibi sebeplerin oldukça fazla hasar almasına sebebiyet vermiştir. Amasya evleri günümüzde otel, bar, cafe ve restoran amacıyla kullanılmaktadır. Bu evler ziyaretçileri tarafından ilgiyle karşılanan ve merak uyandıran evler arasındadır. Bu evler Amasya’nın tarihi ve dokusunu en iyi yansıtan evler arasında gösterilebilir.
Yalıboyu Evleri Hakkında
Yalıboyu evleri arasında hala daha günümüze kalan en gösterişli ev Hazeranlar Konağı’dır. Hazerfan Konağı, Yalıboyu evleri arasında en meşhurudur. Günümüze kadar tüm görkemiyle ayakta kalmayı başarmış incelikli tasarlanmış bir evdir. Konak, Osmanlı mimari özelliklerine sahiptir. Bodrum katı dahil üç katlı, açık avlulu, haremlik ve selamlık bölümlerine sahip büyük ve gösterişli bir evdir. Konağın ahır bölümü günümüzde Güzel Sanatlar Galerisi olarak kullanılmaktadır. Sade, şık ama gösterişli bir havaya sahip bu ziyaretçiler tarafından ilgiyle karşılanmaktadır.
Yalıboyu evlerinden biri de günümüzde Şehzadeler Müzesi olarak kullanılan evdir. Burası, Şehzadeler Şehri diye geçen Amasya’da yaşamış olan padişah ve şehzadelerin kılık kıyafetlerinin ve eşyalarının bulunduğu bir müzedir. Burada Yıldırım Bayezid’den Yavuz Sultan Selim’e bir çok büyük padişahın eşyaları da bulunmaktadır. Buraya geldiğinizde görmeniz gereken önemli yerlerden biridir.
Yalıboyu Evlerinin Çevresinde Görmeniz Gereken Yerler
Amasya’ya geldiğinizde Yalıboyu evleri ile beraber görebileceğiniz çeşitli yerler bulunur. Camiler, tekkeler, hamamlar, kaplıcalar, müzeler, Amasya Saat Kulesi, Amasya kalesi gibi yerler ziyaretçilerin başlıca uğrak yerleridir.
- Harşena Dağı ve Pontus Kralları kaya Mezarları
Yalıboyunu gezmeye gelen ziyaretçiler tarafından ilgiyle karşılanan yerlerdendir. Yeşilırmak Nehrinin kenarında yer alan Harşena Dağı, tahmini Erken Tunç Çağına kadar gittiği düşünülmektedir. Bu yüzden dağın etrafında çeşitli şekiller ve figürler bulunur. Bu dağ Yeşilırmak Nehri kıyısına kadar sekiz savunma mevkiine sahiptir. Bu sebeple savunma surlarına ait taşları görmek mümkündür.
Amasya’nın Pontus Krallığı döneminde yaşaması sebebiyle buraya anıtsal kaya mezarlıkları inşa edilmiştir. Üç girişe sahip bu yer dünyada seçkin örnekleri arasındadır. Ayrıca burası 2015 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesine dahil edilmiştir. Gelen ziyaretçileri şaşkına uğratacak bir yerdir. Yeşilırmak Nehri kıyısı boyunca yaklaşık 21 tane mezar bulunduğu düşünülmekle birlikte bunlardan sadece birkaçı günümüze kadar gelmeyi başarmıştır.
- Amasya Kalesi
Amasya Kalesi, Amasya’nın tarihi kadar eski bir geçmişe sahiptir. Harşene Dağı üzerinde yer alan bu kale dağın tepesinde alanı koruyan bir savunma yeridir. Pers, Roma, Pontus ve Bizans dönemlerinde kullanıldığı düşünülmekle birlikte defalarca saldırıya uğramış, yıkılmış ve restore edilmiştir. Bu yüzden geçmiş dönemlerden fazla kalıntılara sahip değildir. Ancak yine de bölgenin mahiyeti ve kalenin aldığı tahribatlar bile görülmeye değer bir öneme sahiptir. Kale Selçuklu Devleti tarafından feth edildikten sonra tekrar restore edilmiş ve sonrasında askeri önemini kaybetmiştir. Şimdilerde artık ziyaretçileri beklerken tarihe ışık tutmaktadır.
- Hatuniye Külliyesi ve Camii
Yeşilırmak Nehrinin kıyısında yer alan bu cami Sultan II. Bayezid’in eşi Bülbül Hatun tarafından inşa ettirilmiştir. İçerisinde cami, hamam ve sübyan okulunun bulunduğu bir külliye görevi görmektedir. Cepheleri, Antik Roma ve Yunanlıların da kullandığı şerit biçimindeki yenilenen birimlere sahip meander motifi ile süslenmiştir. Cami, dikdörtgen şeklinde bir pana göre inşa edilmiştir. Bu caminin girişi Hazeranlar Sokağı içerisindedir. Bu yüzden Yalıboyu evlerini ziyaret ederken kolayca buraya gelebilir ve külliyenin sahip olduğu güzellikleri görebilirsiniz.
Yalıboyu Evlerine Ulaşım Nasıl Sağlanır?
Öncelikle Amasya’ya İç Anadolu ve Karadeniz Bölgelerinden ulaşım kolaydır. Arabayla, otobüsle yahut uçakla kolayca ulaşım sağlayabilirsiniz. Daha sonrasında ise şehir merkezine otogardan servislerle veya otobüsler geçmeniz mümkündür. Yalıboyu evleri çevresinde birçok tarihi eserin bulunduğu özel yerlerdendir. Buraya geldiğinizde çevresindeki yerlerinde kolayca görebilirsiniz.
Yalıboyu Evlerini Mutlaka Görün!
Yalıboyu evleri tarihe ışık tutan, dayanıklı ve özel bir tasarıma sahip evlerdir. Bölge şartlarının özenle düşünüldüğü ve buna göre kullanılan malzemelerle dayanıklılık sağlanılan evlerdendir. Günümüzde hala daha sağlam evlerin tartışıldığı noktada bu evler yıllara meydan okuyan oldukça güzel ve görülmesi gereken yerlerin başında gelmektedir. Buraya geldiğinizde hem bölgenin güzelliklerini görecek hem de bölgeyle bir bütün halinde olan evlere hayranlık duyabilirsiniz. Ayrıca buraya yakın yerleri ziyaret edebilir, burada bulunan Saat kulesini ve Alçak köprü gibi yerleri de gezerek gezinin tadını dilediğinizce çıkarabilirsiniz
