Priene Antik Kenti, Aydın ilimizin Söke ilçesine yakın bir konumda yer alıyor. Yaklaşık kuruluşu MÖ 8. yüzyılda olduğu tahmin edilen Priene Antik Kenti günümüzde pek çok kalıntılara sahip ve yerli yabancı turistlerin ilgi odağı. Bu kalıntılardan en dikkat çekici olanı ise Athena Tapınağı’nın sütunları oluyor.
Priene Antik Kenti ve Bulunduğu Çevre
Priene Antik Kenti, Samsun Dağı (Mykale) eteğinde kuruldu. Bu bölge ilk zamanlarda, pek çok yabani ve vahşi hayvanlarla doluydu ve ayrıca çevresi de sık ormanlar ile kaplıydı. Yunan kenti olarak düşünülen bu yerde, daha öncesinde pek çok medeniyet kendi varlığını yıllarca sürdürdü.
Priene Antik Kenti’nin olduğu yere yüksekten bakıldığı zaman, büyük bir düzlük alan görülebilir ve düzlük aslında yıllar önceden denizin bulunduğu yer olarak biliniyor. Günümüze kadar bu sular ulaşmadı ve çekildi. Bu nedenle Priene Antik Kenti günümüzde büyük bir düzlük ve kaya parçası olarak ziyaretçilerini karşılamaya devam ediyor.
Priene Antik Kenti ve Tarihçesi
Priene Antik Kenti, İyonlar tarafından kurulduğu düşünülüyor. Belus’un oğlu İyonyalı Aegyptus zamanında, onun önderliğinde bu şehir kuruluyor. Sonraları Lidyalı Ardys eline geçen bu antik kent, MÖ 6. yüzyıl zamanlarında ise Bias hakimiyeti altına girer ve Priene Antik Kenti zenginleşir, yerleşme anlamında giderek gelişmeye başlar.
Pek çok farklı medeniyete ve farklı kültüre sahip toplumların üzerinde yaşadığı bu topraklar her bir kültürden farklı özelliklere sahip olmayı başardı. MÖ 54 yılında ise Kral Cyrus tarafından ele geçirilir ve artık Pers Krallığı ile yönetilir bu antik kent. Sonunda ise, Roma İmparatorluğu egemenliğine giren bu antik kent zengin bir bölge olarak anılmaya başlanır.
13. yüzyılda ise Priene Antik Kenti Türklerin eline geçer. Şehrin yeni bir iç düzen planı hazırlanır ve modern görünümlü şehir hazırlıkları başlar. Güvenlik önlemleri için, yaklaşık 2 metre kalınlığında olan güvenlik kuleleri ile bu şehrin etrafını sarılır hale getirilir. Antik kentin iç planı da yapılır ve tüm kavşaklar arası mesafe aynı olacak şekilde düzenlenir. Oradaki hayat ve canlılık için temiz su kaynaklarına ulaşım sağlanır ve kanalizasyon sisteminin de sağlamlaştırılması ile kent oldukça organize edilmiş şekilde, günümüze kadar ilerlemeye devam etti. Ayrıca Priene Antik Kenti evleri ise özellikle Pompei evlerine benzer şekilde inşa edildi.
Athena Polias tapınağı yüksek bir terasa kurulur ve yüksek el emeği işçiliğine sahip olan bu tapınağın ön yüzünde 6 tane kolon bulundurur. Pytheos ise bu tapınağın mimarıdır.
Priene Antik Kenti ve Tarihi Yapılar
- Priene Tiyatrosu- Tiyatro Alanı
Roma İmparatorluğu’nun egemenliği altına girdiği dönemde Priene Antik Kenti, tiyatro eselerini kısmen sergilemeye başlar. Antik Roma döneminde, bu sanatsal ve kültürel etkinliklerin yapılıyor olmasına rağmen Helenistik dönemin genel izleri ve gelenekleri tiyatrolarda yer yer kullanılıyor.
Bu Priene Tiyatrosu, 3. yüzyılda inşa edildi ve yaklaşık beş bin kişilik kapasiteye sahip olacak şekilde alanı planlandı. İki katlı sahneye sahip olan bu tiyatro merkezi 6 katlı olarak görünüyor. Her iki katta üç tane oda bulunan bu tarihi yapı, birer kapı sayesinde ise ön sahneye geçişler sağlanıyor.
- Athena Tapınağı
Athena Tapınağı, Priene Kenti’nin en eski yapılarından biri olarak karşımıza çıkıyor. Deniz seviyesinden yaklaşık 97 metre yüksekliğe sahip olan bu tarihi tapınak, klasik dönem Helenistik mimari özellikleri taşıyor. Pytheos, Athena Tapınağı’nın mimarıdır ve tapınakta 24 yivli sütunlar da kullandırmıştır.
- Mısırlı Tanrılar Kutsal Alanı
Tiyatro caddesi güneyinde yer alan bu kutsal ve tarihi alan, bir blok şeklinde yayılmış haldedir. Günümüze pek az kalıntıları ulaşmış olmasına rağmen, bu kültürel ve antik alanın Mısırlı Tanrılara ait olduğu da söyleniyor. Bunun yanı sıra Tanrıça İsis’e ait bir yapı da, bu antik kent içinde yer alıyor. Burayı ziyaret ederken tüm tarihi ve kültürel yapıları görmek aynı anda mümkün oluyor.
- Demeter Kutsal Alanı
Priene Kenti’nin en eski ve kutsal olan tapınaklarından biri de Demeter Kutsal tapınağı oluyor. Bereket tanrıçası olan Demeter’e bu alan adanmış. Alışılmışın dışında planlanan mimarisi ve görüntüsü ile bu kutsal alan tapınakları sütunları oldukça düz yapıya sahip. Bunların yanı sıra bu kutsal ve antik olan alan kare şeklinde ve yaklaşık 2 metre derinliğe sahip.
- Büyük İskender Evi, Aleksandreia
Priene Antik Kenti’nin batı tarafında bulunan Büyük İskender’in evi Priene mimarisinden ve kültüründen oldukça farklı bir yapıya sahip. Kutsal Alan Sınırı olarak da tanımlanan ve isimlendirilen bu tarihi yerde pek çok figür ya da heykel parçaları görmek mümkün.
- Agora Antik Bölgesi
Athena Tapınağı ile beraber planlarının çizildiği ve inşasının başladığı düşülen Agora bölgesinde kazı çalışmaları ve araştırmaları günümüzde de devam ediyor. Burada Suriye Krallarının adına yapılan bir takım tarihi anıtlar da bulunuyor ve ayrıca bu antik ve tarihi bölgede ticaret yapıldığı da düşünülüyor.
- Zeus Kutsal Alanı
Agora’nın doğusunda ise Zeus Kutsal Alanı yer alıyor. Yaklaşık olarak bu alan 13 metre boya ve 8 metre ene sahip. İon düzeninde bir tapınak olan bu yerde bazı tarihi kazılar sonucu, kalıntılar bulundu ve kalıntıların sonuçlar Berlin Müzesi’ne götürüldü. Genellikle Pytheos etkisinin görüldüğü bu kutsal alanda bulunan sütunların arasındaki mesafe, Athena Tapınağı’nın sütünları arasındaki mesafeden daha uzak olduğu da belirtilen özellikler arasında görülüyor.
- Bouleuterion
Kentin en iyi korunmuş olan yapılarından biri de Bouleuterion’dur. Devletin bu bölgeden temsil edildiği ve yönetim işlerinin görüşüldüğü biliniyor ve ayrıca kare forma sahip olan bu yer kapalı bir salon olarak da kullanıldı. 640 kişilik kapasiteye sahip olan bu alanda da Helenistik mimari özellikler görebilmek mümkün.
Priene Antik Kenti ve Ziyaret Bilgileri
Priene Antik Kenti, Müze kart ile kolaylıkla ve daha uygun fiyatlara gezilebilir. Müze kartı olmayanlar için ayrı bir giriş ücreti alınıyor. Bu antik kent tamamen bir acık hava müzesi şeklindendir. Yıllarca yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmiş ve tarihi bölgelerin özellikleri bu antik kent sayesinde açıklığa kavuşturulmuş.
Priene Antik Kenti’ne giriş saatleri yaz ve kış aylarına göre ikiye ayrılmış. 1 Nisan ve 1 Ekim tarihleri arası yaz dönemi olarak isimlendirilir ve bu dönemde Saat 10.00 dan 19.00 kadar gezilebilmesi mümkün. Öte yandan Kış Dönemi ise 1 Ekim ve 1 Nisan’a kadar ki dönem olarak belirlendi. Kış ayları boyunca da 8.30’dan 17.30’a kadar burayı ziyaret edip müzeleri görebilmek mümkün.
Didim merkeze gelindikten sonra Priene Antik Kenti’ne yaklaşık 40 kilometre kalmış oluyor. Didim Güllübahçe Yolu üzerinden bu antik kente gelebilmek mümkün. Bölgeye taksi ya da özel araçla da gelinebilir. Altınkum’dan ya da merkezdeki minibüs duraklarından binilip Akköy’e kadar gelebilirisiniz. Sonrasında Balat Birlik minibüsleri sayesinde Priene Antik Kenti’ne giriş yapılabiliyor.
