Günümüzde özellikle şehirleşmenin etkisi nedeni ile çevremiz beton yapılara dönmüştü. İnsanlar, şehir gürültüsü, kirliliği ve kalabalığından çıkabilmek için daha sessiz ve sakin, doğa ile iç içe olabilecekleri alanlara ihtiyaç duymaktadır. Ayrıca kendilerini rahatlatacak, arkadaşları, aileleri ile vakit geçirecek ve çocuklarının oyun oynayabileceği parklara rağbet göstermektedirler.
Parklar; şehir parkları ve milli parklar olarak ayrılırlar. Milli parkların en önemli özelliği, içerisinde çeşitli hayvan ve bitki türlerinin bulunması ve park içerisindeki ekosistemin devamlılığının sağlanmış olmasıdır. Doğal parkların birçoğu, ekosistemlerinin devamlılığının sağlanabilmesi amacı ile koruma altına alınmıştır. Dünyaca ünlü bu parkların birçoğu UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi’nde yer almaktadır. Yaban hayatı gözlemleme, kuş gözlemciliği, safari turları ve rafting gibi farklı etkinliklerin de yapılabildiği parklar, yıl içerisinde pek çok yerli ve yabancı turisti ağırlar. Dünyanın farklı kıtalarında ve farklı ülkelerin sınırları içerisinde koruma altına alınmış milli parklar bulunur. Milli parkların içerisinde yüzyıllar önceki doğa olayları ile şekillenen dağ ve yamaçlar, şelaleler, buzullar ya da eski yerleşim yerlerine ait kalıntılar, bölgelerine özel bitki ve hayvan türleri bulunur.
Dünya üzerinde pek çok ülkede milli parklar koruma altına alınarak yapılaşmaya kapatılmıştır. Ülkeler için önemli simgeler haline gelen parklar, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çeker. Bu parkların bazıları ise dünyaca ünlüdür.
Doğa Parkları
Dünyada yaklaşık 7000 adet bulunan doğa parkları gelişen teknoloji ve şehirleşme nedeni ile yok olmaya yaklaşan hayvan ve bitki örtüsünü korumak amacı ile uluslararası bir fikir olarak ortaya çıkmıştır. İlk olarak 1872 yılında Yellowstone Milli Parkı’nın kurulması ile başlamıştır. Dünya üzerinde azalan yeşil alanlar nedeni ile yok olmaya başlayan doğal hayat, hayvan ve bitki türlerinin koruma altına alınması amaçlanmıştır.
Yellowstone; Amerika’nın Montana, Wyoming ve İdaho eyaletlerinde yer alan ve 1872 yılında kurulan dünyanın ilk ve en eski milli parkıdır. Ayrıca park, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndedir. Yılda ortalama 4 milyon ziyaretçisi olan parkın vahşi yaşamı ve ormanları ile yaklaşık 3081 kilometrekare alana sahiptir. Yellowstone parkında; göller, granit kayalıklar, çam ormanları, şelaleler ve sekoya ağaçları bulunur. Park içerisinde doğal olayları sayesinde oluşan Büyük Kanyon, renkli vadiler ve kaya katmanları bulunur. Büyük kanyonun bazı bölgelerinde derinlik yaklaşık 1600 metreyi bulur. Ayıları ile ünlü olan parkta ayrıca California akbabası, dağ aslanı, vaşak, siyah ayı, rakun, kertenkele, Amerikan kara ayısı, Kuzey Amerika boz ayısı, bizon, Kanada geyiği, pek çok yılan türü gibi çok sayıda hayvana ev sahipliği yapar. Ayrıca 300 şelale, 300’den fazla gayzer ve 10 binden fazla sıcak su kaynağı bulunur. Yellowstone milli parkını gezmek için bir günden fazlası gerekir.
Yosemite Milli Parkı, Kaliforniya’da bulunan park, 3.027 kilometrekarelik bir alana sahiptir. Harika yürüyüş parkurları bulunan park uçurumları ile ünlüdür. Bu sayede park içerisinde yerel macera turları yapılmaktadır. 1932 yılında Amerika’da bulunan Waterton Milli Parkı ile Kanada’da bulunan Glacier Milli Parkı’nın doğal kaynak sorunları çözülmüş böylece park, dünyanın ilk Uluslararası Milli Barış Parkı olmuş ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır.
Kruger Milli Parkı; Güney Afrika’nın en eski ve büyük milli parkıdır. 19.485 kilometrekarelik alana sahip olan park, 500’den fazla kuş, 100 sürüngen, 150 memeli türü, çeşitli ağaç ve çiçek türüne ev sahipliği yapmaktadır. Dünyanın en ünlü safari güzergâhına sahip olmasının yanında ziyaretçilerine av gezileri ve kamp alanları sayesinde vahşi yaşam deneyimi sunar.
Zhangjiajie; 1992 yılın da Unesco Dünya Mirası Listesi’ne giren park, Çin Halk Cumhuriyeti’nin Hunan eyaletinin Wulingyuan bölgesinde bulunur. Bulutlar alçaldığında kendinizi bulutlar arasında yürür gibi hissedebileceğiniz parkta maymunlar, şelaleler ve mağaralar bulunur. Ayrıca ‘Cennetin Altındaki Köprü’ olarak adlandırılan dünyanın en büyük doğal köprüsü de park içerisinde yer alır.
Iguazu Milli Parkı; Brezilya, Arjantin ve Paraguay’ın kesişim noktasında bulunur. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan park, 2.000’den fazla bitki türüne ev sahipliği yapar. Dünyanın en geniş ve en büyük şelale sistemine sahip olan parkta safari, tekne turu, rafting ve helikopter yolculuğu yapılabilmektedir. ‘Şeytan Gırtlağı’ olarak bilinen en büyük şelalesi, 150 metre genişlikte ve 700 metre uzunluktadır. Dünyanın en çok bilinen şelaleleri olan Niagara Şelalesinden uzunluğu, Victoria Şelalesinden ise genişlik bakımından daha büyüktür.
Torres Del Paine, 1978 yılında UNESCO tarafından ‘Biyosfer Rezerv Alanı’ olarak ilan edilen park, Şili Patagonyası içerisinde yer alır. Yaz aylarında 11 derece, kış aylarında ise 1 derece olan park buzullarla kaplıdır. Flora açısından zengin olan park, hem yemyeşil ormanları hem de buzul manzarası ile dikkat çeker. Parkın bir diğer özelliği ise Condor akbabalarının sadece bu bölgede yaşamasıdır. Ayrıca pek çok bitki türünün olduğu parkta, And dağlarında yaşayan bir hayvan olan Guanako ve gri Patagonya tilkisi yaşar.
Galapagos Adaları; Ekvator Cumhuriyetine bağlı olan adalar, 14 büyük, 8 küçük ve birçok minik takımadalardan oluşur. 1959 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınan adalara ayrıca ‘Tabiatın Ütopyası’ da denir. Pek çok farklı tabiat olayının gerçekleştiği takımadalar farklı deniz canlıları ve plajları ile ünlüdür. Adaların %97’sinde insan yaşamı yoktur. Ancak ada; Galapagos kaplumbağaları, penguenler, iguana, deniz aslanı ve deniz aslanları gibi hayvan türlerine ev sahipliği yapar.
Sagarmatha; dünyanın en yüksek dağı olarak kabul edilen Everest Dağı’nın da içerisinde bulunduğu park, 1976 yılında kurulmuştur. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde alınmıştır. Everest ve buzul manzaralı yürüyüş yapmak isteyenlerin ilk tercihleri arasında yer alır.
Göreme Milli Parkı; Nevşehir’in Kapadokya bölgesinde bulunan milli park, 1985 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır. Yeraltı kasabaları, 4. yüzyıldan kalma yaşam alanları ve ilkel köylerin bulunduğu parkta, balonla gün doğumunu izleyebilir ve manzaranın tadını çıkarabilirsiniz.
Kaziranga; Hindistan’ın doğusunda bulunan parkın en önemli özelliği insan elinin henüz değmediği nadir parklardan olmasıdır. 1974 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır. Park ekosisteminin insanlar tarafından henüz değiştirilmemiş olması, hayvan ve bitki türlerinin devlet koruması altında olması sebebi ile ziyaretçilere park gezileri için bazı kurallar konmuştur. Park içerisinde kuş gözlemi yapılabildiği gibi aynı zamanda filler, panterler, ayılar, kaplanlar ve dünyanın en büyük gergedan türünün de bulunduğu çeşitli yaban hayatının da önemli gözlem yeri olarak kabul edilir. Ayrıca UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır.
Isla Bastimentos Ulusal Deniz Parkı; Panama’da bulunan park 132 kilometrekarelik bir alana sahiptir. Sakız ağaçları, timsah, maymun gibi 10 binin üstünde hayvan ve bitki türüne ev sahipliği yapar.
Serengeti Milli Parkı ve Kilimanjaro Milli Parkı; her iki parkta Tanzanya’da bulunur. Serengeti Milli Parkı 14 bin 763 kilometrekarelik bir alana sahiptir ve fil, leopar, gergedan ve bufalolara ev sahipliği yapar ve zebra ile antilopların göç yolları üzerinde yer alır. Bu parkın milyonlarca yıldır hiç değişikliğe uğramadığı belirtiliyor.
Kilimanjaro Milli Parkı ise UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor. Park içerisinde fil, maymun, Afrika lemuru gibi çok sayıda vahşi hayvana ve bitkiye ev sahipliği yapmaktadır.
Etosha Milli Parkı; UNESCO Dünya Listesi’nde yer alan parkta zürafa, zebra, gergedan, kuş ve sürüngen türleri gibi pek çok hayvana ev sahipliği yapar. 22 bin kilometrekarelik alana sahip olan parkta ayrıca eski çağlardan kalma 2 binden fazla kaya resmi bulunmaktadır.
Chitwan Milli Parkı; Nepal’de bulunan park, Bengal kaplan nüfusunun en yoğun olarak yaşadığı yerdir. Kuş türleri, Ganj timsahı, boynuzlu gergedan gibi hayvan ve bitki türüne ev sahipliği yapar.
Komodo Milli Parkı; 3 büyük, 26 küçük adanın olduğu 1733 kilometrekare alanı vardır. Ayrıca park Komodo ejderine ev sahipliği yapar. Pek çok bitki çeşidine ev sahipliği yapan park ayrıca deniz yaşamı bakımından da zengindir. Balina, köpekbalığı, pervane balığı, manta vatozu, cüce denizatı, deniztavşanı, mavi halkalı ahtapot, sünger ve mercanlarını bünyesinde barındıran park, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde bulunur.
Dünyanın En Büyük Parkları
Dünyaca ünlü ve büyük şehirlerini birbirinden ayıran özelliklerinin başında içerisinde yer alan parklardır. Şehir içerisinde bulunan parklar, hem şehirlerin yerli ve yabancı turistlerini ağırlayan yerler hem de hava kirliliğine karşı şehirler tarafından alınmış bir önlem olma özelliğindedir.
Vondelpark; Amsterdam’da bulunan park, 120 dönümlük bir alanı kapsar. 1865 yılında açılan parkı yılda ortalama 10 milyon turist ziyaret etmektedir.
Chapultepec Park; Mexico City’de bulunan park, yaklaşık 1695 dönümlük bir alana sahiptir. Yılda ortalama 15 milyon ziyaretçisi bulunan parkın en önemli özelliği geçmişinin tarih öncesi dönemde yaşamış olan Aztec kabilesine kadar dayanmasıdır.
Monsanto Forest Park; Portekiz’in Lizbon şehrinde bulunan park, 10 kilometrekarelik bir alana yayılmıştır. 1934 yılında yenilenerek tekrar yeşillendirme çalışmaları yapılarak ziyaretçilerin kullanımına açılmıştır.
Kings Park; Avustralya’da 4,06 kilometrekarelik bir alanda bulunur. Yılda ortalama 5 milyon ziyaretçisi olan parkın en önemli özelliği ise dünyada şehir içerisinde bulunan en büyük parklardan biri olmasıdır.
Stanley Park; Vancouver’da bulunan park, 1888 yılında Lord Stanley of Preston adına açılmış ve yılda ortalama 8 milyon ziyaretçiyi ağırlar. 4,04 kilometrekarelik bir alana sahiptir.
Ueno Park; Japonya’nın başkenti Tokyo’da 1873 yılında açılmış, 133 dönümlük bir arazide yer alır. Yılda ortalama 10 milyon ziyaretçisi olan park, Meiji döneminde batıdan esinlenerek yapılmıştır.
Beihai Park; Çin’de bulunan park, 10. yüzyılda inşa edilmiştir. İlk olarak imparatorluk bahçesi olarak açılan park, 1925 yılından itibaren halkın kullanımına açılmıştır.
Bitsevsky Park; Moskova’nın en büyük doğal parkıdır. 18 kilometrekarelik bir alana sahip olan park ayrıca 500’den fazla bitki türüne de ev sahipliği yapmaktadır.
Central Park; 840 dönümlük bir arazide bulunan park, 1857 yılında açılmıştır. Yılda ortalama 37,5 milyondan fazla ziyaretçi ağırlayan park Amerika’nın en çok ziyaret edilen parkıdır.
Grant Park; 1.29 kilometrekarelik alana kurulmuş olan parkın ilk adı Lake Park’tır. 1901 yılında ise Amerikan başkanı Ulysses S. Grant’ın adı verilmiştir.
Phoenix Park; 1662 yılında ziyaretçilere açılan park, 7,07 kilometrekarelik bir alana sahiptir. 11 kilometrekarelik alanı duvarlarla çevrili olması nedeni ile Avrupa’nın etrafı duvarlarla çevrilmiş en büyük parklarından biridir.
Flagstaff Gardens; tarihi ve arkeolojik olarak Melbourne’un en önemli yeri olan park, 1862 yılında 18 dönümlük bir araziye kurulmuştur.
Golden Gate Park; 1017 dönümlük arazisi bulunan parkın yılda 13 milyondan fazla ziyaretçisi bulunur. 1870’lerde kurulan park, Central Park’tan sonra Amerika’nın en çok ziyaret edilen parkıdır.
Griffith Park; Kuzey Amerika’daki en büyük parklardan biri olan Griffith Park, 4310 dönümlük bir alana sahiptir.
Hyde Park; İngiltere’nin en büyük parklarından biri olan Hyde Park, gösteri ve konserlerin yapıldığı bir yer olma özelliği bulunur. 1637 yılında açılan park, 2,53 kilometrekarelik bir alana sahiptir.
Ibirapuera Park; 1954 yılında şehrin 400. yılını kutlamak için kurulmuş olan park, Güney Amerika’nın en büyük ve önemli parklarından biridir.
Lumphini Park; 1920 yılında Kral VI Rama tarafından yapılan park, Bangkok’ta bulunur. Parkın sigara içme yasağı, sabah 10 ile öğlen 3 arasında dışında bisiklet sürmenin yasak olması gibi kuralları bulunur. 142 dönümlük bir alana sahip olan park, akşam koşuları için özellikle tercih edilir.
Buen Retiro Park; 19. yüzyıl sonlarına kadar İspanya Kraliyet ailesine ait olan park, Madrid’in en büyük parkları arasında bulunmaktadır. 1,4 kilometrekarelik alana sahip olan park içerisinde heykel, anıt ve galeriler bulunur.
Fairmount Park; 1812 yılından itibaren halka açık olan park, 4100 kilometrekarelik bir alana sahiptir.
