İtalya, kahvesi ile özdeş hale gelmiş en özel ülkeler arasında. Gün içerisinde farklı zaman dilimlerinde çeşitli kahveleri tüketmeye büyük önem gösteren İtalyanlar, kahve konusunda kültürlerine oldukça bağlıdır. Özellikle yemek sonrası espresso yudumlamaktan keyif alan İtalyanlar, Türkiye’nin kahve kültürüne yakın bir kültüre sahip. Dünyanın her bir yanına kahvesi ile ün salan İtalya’da kahve kültürünü öğrenmek İtalya’ya yapabileceğiniz ziyaretlerde de size fayda sağlayacaktır. İtalyan kahveleri aynı zamanda Türkiye’de de çok sevilerek tüketilen kahveler içeriyor. İtalyan kahve kültürü her an her yerde tecrübe ederek öğrenebileceğiniz bir kültür. İtalya’da sabah saatlerinde ayrı öğlen saatlerinde ayrı ve akşam saatlerine farklı kahve içmek gibi özel bir kültür hakim.
İtalya kahve kültüründe kendi damak zevkinize uygun olacak en güzel kahveleri keşfetme şansına sahip olursunuz. Kahvesiyle popüler olan ülkedeki kahve tatlarını deneyimleyerek pek çok farklı kahvenin keyfini çıkarabilirsiniz. Bunlar içinde yumuşak ve sert içimli gibi farklı kahve içimleri de mevcut. Kahve denildiğinde akla ilk gelen çeşitler Latte, Cappuccino, Flat White, Americano ve Espresso olur. Aslında bunların hepsi çekirdekten yapılan, fakat kahve çekimleri ve içerdikleri yardımcı ürünleri farklı olan kahvelerdir. Öncelikle her biri espresso bazlı kahveler. O halde “Espresso nedir?” diye başlayabiliriz. Espresso; Türk kahvesi harici tüm kahve çeşitlerinin temel yapı taşı. Kahvenin en saf hali ve İtalya kahve kültürünü anlamanın en önemli noktası. İtalya bize espressoyu sunarak hem birinci hem de ikinci dalganın öncüsü olmuş. İlk olarak kahvenin ne anlama geldiği tekrar tanımlamış. Herşeye rağmen günümüzde İtalya’da kahve tüketimi dünyanın geri kalan ülkelerine nazaran farklı bir yerde, özellikli kahvecilik tutunmakta güçlük çekiyor ve büyük kahve zincirleri piyasada tutunmakta başarısız oluyor. Sebebini anlamak için modern espressonun nasıl üretildiğine ve İtalya’nı kahve kültürünü ve kimliğini nasıl oluşturduğuna bakmamız gerek.
Espresso
Espressoya tüm kahvelerin özü de diyebiliriz. Çünkü birazdan okuyacağınız diğer tüm kahve türlerinin her birinin içeriği espresso. Espresso, çok çok ince çekilmiş, sıkıştırılmış ve koyu kavrulmuş kahveden 90°C sıcaklıktaki yüksek basınçlı su geçirilerek kahvenin orijinal tadına en yakın olan çeşidi. Diğer kahvelerin isimlerinin de olduğu gibi espressonun da adı İtalyanca’dan geliyor. Kahvenin içinden basınçlı kaynar suyu geçirme işlemi yaklaşık 15 saniye kadar sürer ve bu sebeple espresso hızlı servis edilir ve İtalyanca’da ekspres anlamına gelen ismi almış.
Americano
Amerika’da en bilinen ve sıklıkla tüketilen kahve filtre kahve fakat II. Dünya Savaşı’nda İtalya’daki Amerikan askerleri kahve içmek istedikleri zaman filtre kahve makinesi bulamamışlar. Ellerinde bulunan tek kahve ise İtalyanların yukarıda anlattığımız espressosu. Amerikalılar bu kahveyi kendi alışkın oldukları şekilde filtre kahveye benzetmek adına üstüne kaynar su ekleyerek kendi filtre kahvelerini yapıyor. O yıllardaki mekan sahipleri de bir Amerikalı mekana oturduğunda ne içeceğini bildiğinden ‘Americano!’ diyerek ve bugüne kadar Americano ismi değişmeden geliyor. Espressonun biraz daha sulandırılmış hali olan Americano, espressoya nazaran daha hafif kalıyor.
Macchiato
İtalyanca’da benekli anlamına gelen Macchiato’nun adı, Espressonun üstüne bir kaşık süt köpüğü döküldüğünde kahvenin üzerinde leke/benek oluşmasından gelir. Fazla kavrulmuş bir kahve tercih ediyorsanız, sert içimli olabilecek bir espressoyu yumuşatır ve lezzetli hale getirir. Caramel Macchiato olarak popüler olarak bilinen türü ise içine özel karamel şurubu ilave edilmiş hali.
Ristretto
Miktar olarak aynı olan kahve içerisine espressoya nazaran daha az su eklenerek hazırlanan bir kahve çeşidi Ristretto. Aynı yöntemle hazırlandığı için espressonun bir türü olarak kabul görüyor. Ayrıca daha az su ile hazırlandığından espressoya nazaran daha sert içimli.
Affogato
Affogato’ya kısaca espresso ve dondurma da denilebilir. Aslında kahve yerine tatlı desek daha doğru. Tatlı sevenlerin elbette favorilerinden olan Affogato, İtalyanca’da boğulmak anlamına geliyor. Yani nefes kesici bir lezzeti var! Birkaç top vanilyalı dondurma üstüne ilave edilen bir shot Espresso ile elde ettiğimiz kahve/tatlı türü denilebilir.
Mocha
Temelde Latte’den bir tık daha farklı bir kahve çeşidi olan Mocha, bir shot Espresso ve süt eklenerek Latte yapılıyor sonrasında biraz çikolata ve süt köpüğü ekleniyor ve adı Mocha oluyor. Üzerine krema ve şurup ekleyerek daha da tatlı bir hale getirebiliriz. Adı da White Chocolate Mocha!
Latte
İtalyanca’da süt anlamına gelen Latte‘nin formülü, Espresso, sıcak süt ve süt köpüğü şeklinde. Pek çok insanın tercih ettiği Latte’de süt 70°C kadar ısıtılıyor. Bu işlemde asıl amaç köpüklendirmek değil. Cappuccino‘ya nazaran yaklaşık 2 kat daha fazla süt ekleyerek hazırlanıyor. İçeriğinin süt olması ve su içermemesi, içimini kolay, hafif ve son derece lezzetli hale getiriyor. Genelde Espresso’nun 5 katı süt ile hazırlanarak üzerine de süt köpüğü tabakası eklenir. Önemli bilgi: İtalya’da bir cafede Latte istemeniz durumunda önünüze sadece süt gelecektir çünkü İtalya’da asıl adı Caffe Latte Macchiato!
Cappuccino
Cappuccino da Latte‘ye benzeyen espresso bazlı bir tür kahvedir. Eşit miktarlarda ve genelde 60 ml espresso, 60 ml süt ve 60 ml süt köpüğünden oluşuyor. Sütün ısıtılma şekli ile Latte‘den farklıdır. Üzerindeki süt köpüğü, dudaklarınıza yapışacak şekilde kalın ve yoğun kıvamlı. İsmini ise aynı Americano gibi II. Dünya Savaşı’ndan alıyor. O zamanların İtalya’sında Capuchin adlı rahiplerin büyük pardesülerinin üzerinde büyük beyaz bir şapka bulunurmuş. Bu din adamları süt miktarını çoğatlmak adına sütü köpürterek daha yoğun bir hale getirerek kahvelerini bu şekilde içerlermiş. Bu sebeple bu kahvenin adı Cappuccino olmuş.
Cappuccino ve Latte arasındaki fark
Cappuccino, Latte’den hacmi ve sunma şekli ile farklılık gösterir. Latte, büyük bardaklarla 250-300 ml olacak şekilde servis edilirken, Cappuccino kulplu fincanlarda 150-200 ml olacak şekilde servis ediliyor. Cappuccino’nun süt köpüğü daha kıvamlı daha köpüklü olurken Latte‘de daha ince bir süt köpüğü tabakası mevcut.
Cafe Cortado
İçermiş olduğu Espressonun yarı miktarı kadar süt eklenerek yapılıyor. Bundan dolayı mevcut kahvenin tadı Cappuccino ve Latte’ye nazaran daha yoğun oluyor.
Flat White
Bir shot Espresso içerisine iki katı kadar süt ilave edilerek yapılan Flat White. Bu nedenle Cortado’dan daha yumuşak, Latte’den daha sert, kahve tadını Cappuccino kadar hissedebileceğiniz bir kahve çeşidi.
Dipnot!
Dünya üzerinde bir günde ortalama 2.5 milyar fincana kahve tüketiliyor. Yani dünyada her 3 kişiden biri günde en az bir kahve içiyor. Kahvenin en etkili olduğu saat aralığı 09:30-11:30. Kafein aldıktan sonra ‘uyanmayı’ harekete geçiren ve enerjinin serbest bırakılmasını sebep olan kortizol adında bir hormonla etkileşime giriyor. Bu hormonun seviyesi uyandıktan hemen sonra yükselmeye başlar ve en üst düzeye saat 08:00-09:00’da ulaşır. İşte tam da bu saatten sonra içilen kahvedeki kafein kortizolü aktif hale getirerek daha dinç olmayı sağlıyor. Kahve uyarıcı etkisi nedeniyle özellikle çok sık kahve tüketmeyen insanların geceleri uykusunu kaçırır. Fakat düzenli kahve tüketen insanların üzerinde uyanık tutma etkisinin zayıflamasına sebep olabilir.
