Diplomatik Pasaportun Avantajları
Yurtdışında gerçekleşen konferans ya da kongrelere katılmak için devlet görevlerine ve ailelerine verilen pasaporta siyah pasaport denir. Siyah pasaport aynı zamanda diplomatik pasaporttur. Bu pasaport 28 sayfadan oluşmaktadır. Hiçbir harca tabi olmayan diplomatik pasaportların alınması belirli prosedürlere tabidir. Diplomatik pasaportlar; hükümetler tarafından kendilerini yabancı ülkelerde veya uluslararası kuruluşlarda temsil eden görevlilere verilen belgeler. Diplomatik pasaportlar, sahiplerine ev sahibi ülke genelinde hareket özgürlüğü ve özel muameleye erişim sağlar.
Diplomatik pasaport, diplomatlara ve aile üyelerine verilir. Ayrıca uluslararası kuruluşların personeline, hükümetler arası kuruluşların temsilcilerine ve aile üyelerine verilir. Diplomatik pasaportlar Dışişleri Bakanlığı tarafından verilir. Bu pasaport sadece TBMM üyelerine, bakanlara, belediye başkanlarına verilmektedir. Ayrıca orgeneraller; valiler ve üst düzeyde devlet görevlileri de diplomatik pasaport alabilmektedir. Bu aşamada diplomatik pasaportların kendine özgü uluslararası geçerliliği bulunan pasaportlar olduklarını rahatlıkla ifade etmek de mümkün olmaktadır.
Pasaport; bir devlet kurumu tarafından vatandaşlarına verilen ve hamilinin vatandaş olduğunu belgeleyen ve bu şekilde tanımlayan bir belgedir. Pasaportta bir fotoğraf ve doğum tarihi ve yeri, boy ve göz rengi gibi diğer tanımlayıcı bilgileri yer almaktadır. Her pasaportun içindeki sayfalar genellikle kapak sayfasına yazdırılan karşılık gelen numaralarla sırayla numaralandırılır. Böylece sınır geçişlerindeki bir görevli tüm sayfaların doğru şekilde eklendiğini hızlı bir şekilde kontrol edebilir. Pasaportlar, veren ülkenin gereksinimlerine bağlı olarak genellikle beş ila on yıl arasında geçerlidir.
Diplomatik pasaportlar, ülkeler tarafından akredite diplomatlara ve uluslararası yetkililere verilen bir tür seyahat belgesidir. Diplomatik pasaportların kullanımı, diplomatlar ve büyükelçi veya bakan tam yetkili rütbesine sahip diğer hükümet temsilcileri ve bunların yakın aile üyeleri ile sınırlıdır. Diplomatik pasaportlar genellikle bir kişi adına verilir, uyruğu veya ikamet ettiği ülke hakkında herhangi bir açıklama yapılmaz. Ancak, bazı ülkeler diplomat olmayan yabancı vatandaşlara diplomatik pasaport vermektedir. Bunlara “hizmet pasaportları” denir. Diplomatik pasaportlar, sahibine ülkeden ülkeye değişen belirli ayrıcalıklar ve dokunulmazlıklar sağlar.
Diplomatik Pasaportla Nasıl Seyahat Edilmektedir?
Diplomatik pasaport hamilleri, giriş için vizenin gerekli olduğu durumlar dışında, kendi ülke sınırları içinde ve yurt dışında serbestçe seyahat edebilirler. Genellikle bir hükümet yetkilisinden önceden izin almaksızın ticari uçuşlarda seyahat edebilirler. Diplomatik bir pasaport, yabancı bir ülkeye giriş için gerekli vizelerin veya diğer belgelerin kendilerine yapıştırılmasına izin veren birkaç sayfa içerebilir. Kullanılabilir sayfa sayısı ülkelere göre değişir.
Diplomatik pasaport, en yüksek rütbeli diplomatlara ve aile üyelerine verilen bir seyahat belgesidir. Hamilin uluslararası seyahat etmesini sağlar ve diplomatik statünün kanıtı olarak hizmet eder. Genel olarak diplomatlar, görevlendirildikleri ülkelerde yargılanmaktan muaftır. Ancak, diplomatik dokunulmazlığı zorunlu kılan genel bir uluslararası hukuk yoktur. Devletler arasındaki ikili anlaşmalara bağlıdır. Bu nedenle, diplomatlar yerel ceza yasalarına tabidir. Ancak yerel medeni yasalara tabi değildir. Bu aşamada diplomatların ülkeler açısından son derece kritik bir etkiye sahip oldukları bilinmektedir.
Diplomatik Pasaport Özelliklere Sahiptir?
Diplomatik pasaportlar, başka bir ülkeye akredite olan yabancı hükümetlerin ve uluslararası kuruluşların üst düzey yetkililerine verilir. Genellikle bir yıl veya daha uzun süre için verilirler ve söz konusu hükümet veya kuruluştaki istihdamın sona ermesi üzerine iade edilmeleri gerekir. Vizesiz seyahat için uygunsa, hamilin eşi ve reşit olmayan çocukları aynı pasaporta dahil edilebilir.
Diplomatik pasaportlar, Dışişleri Bakanlığı tarafından diplomatlara ve diğer üst düzey yabancı yetkililere verilir. Genellikle 5 yıl için geçerlidirler; ancak veren makamın takdirine bağlı olarak bir yıldan az veya beş yıldan fazla bir süre için verilebilirler. Burada diplomatik pasaportun geçerlilik süresinin hizmet süresiyle aynı olduğunu ifade etmekte fayda vardır.
Diplomatik pasaportlar vizesiz giriş ve çıkışın yanı sıra, hamillerinin görev yaptıkları ülkeye gümrük kontrollerine tabi tutulmadan giriş çıkış yapmalarına da olanak tanır. Bu, görev yaptıkları ülkeye getirdikleri hediyeler veya kişisel eşyalar için vergi ödemelerine gerek olmadığı anlamına gelir.
Diplomatik pasaportlar ayrıca, sahiplerine diğer ülkelerdeki resmi görevlerini yerine getirirken kovuşturmadan ve bu ülkelerde özel vatandaşlar tarafından kendilerine karşı açılan hukuk davalarından muafiyet sağlar. Böylece diplomatik pasaporta sahip olanların ülkeler arasında seyahat edilirken herhangi bir sorun yaşamamaları da sağlanmış olur.
Diplomatik Pasaport Almak İçin Gereken Belgeler Nelerdir?
Diplomatik pasaport alma için birtakım prosedürlerin tamamlanması gerekmektedir. Günümüzde e-pasaport başvurusuyla da Diplomatik pasaporta başvuruda bulunmak mümkün olmaktadır. Aşağıda sıraladığımız belgelerle birlikte Dışişleri Bakanlığı Pasaport Bölümü’ne başvuruda bulunmak gerekmektedir;
- Kimlik belgesi (Üzerinde TC kimlik numarası bulunmalıdır)
- 2 adet son 6 ay içerisinde çekilmiş olan biyometrik fotoğraf
- Diplomatik e-pasaport cüzdan bedelinin yatırıldığında dair belge – dekont
Genel olarak Diplomatik pasaport belgeler söz konusu olduğunda genel pasaport başvuruna benzer evraklar da karşımıza çıkmaktadır. Burada başvuru sırasında teslim edilen belgelerin doğru ve eksiksiz olması gerekmektedir. Unutmamak gerekir ki standart pasaportlara göre ayrıcalıklı bir pasaport olarak karşımıza çıkan Diplomatik pasaportu alabilmek için de birtakım özel şartlara sahip olmak gerekmektedir.
Diplomatik Pasaportla Hangi Haklar Var?
Standart umuma mahsus pasaportlar ve diğer pasaportlara nazaran çok daha ayrıcalıklı hakları bulunan diplomatik pasaport; uluslararası seyahat noktasında önemli kazanımları beraberinde getirmektedir. Bu pasaporta sahip olan kişiler; dünya genelinde pek çok ülkeye vizesiz bir şekilde seyahat etme hakkına da sahiptirler. Peki, diplomatik pasaport kimlere verilmektedir? İşte detaylar!
Diplomatik pasaport Kimlere Verilmektedir?
Günümüz itibariyle diplomatik pasaportların verilmesi süreci özel hükümlere bağlıdır. Bu pasaportu alabilmek için devletin belirli alanlarında çalışıyor olmak gerekmektedir. Bu aşamada Diplomatik pasaportların hem görevli olan kimseye hem de ailesi fertlerine verildiğini ifade etmek mümkün olmaktadır. Ülkemizde siyah pasaport yani diplomatik pasaport alabilecek olanları aşağıdaki gibi sıralamak mümkün olmaktadır;
- TBMM üyeleri
- Yüksek Mahkeme Üyeleri
- TBMM üyesi olmayan bakanlar
- Genelkurmay birinci ve ikinci başkanları
- Orgenerallerle Oramiraller
- Eski cumhurbaşkanları
- Yasama meclisleri eski başkanlarıyla eski başbakanlar ve dışişleri bakanları
- Cumhurbaşkanlığı genel sekreteriyle TBMM Başkanlığı genel sekreteri
- Bakanlık müsteşarları ile Diyanet İşleri başkanı
- Valilerle Büyükşehir Belediye Başkanları
Diplomatik pasaport alabilecek olan Yüksek Mahkeme Üyeleri; Anayasa Mahkemesi başkan ve üyeleri, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Uyuşmazlık Mahkemesi, Sayıştay ve Cumhuriyet başsavcısıdır.
Hükümet adına milletlerarası resmi müzakereler yapılması için görevlendirilen diplomatik pasaport alabilmektedir. Bir de mukavelenameler akdi için veya milletlerarası toplantılarla kongre ve konferanslara katılmak üzere gönderilenler de diplomatik pasaport alabilmektedir. Bir de Yabancı devletler veya uluslararası teşekküller nezdinde daimi veya geçici görev yapmak üzere gönderilenler de diplomatik pasaport alabilmektedir.
Siyasi kuryeler de dahil olmak üzere buna benzer görevlerde bulunan devlet görevlileriyle ve ailelerine de diplomatik pasaport verilebilmektedir. Bütün bu bilgiler ışığında diplomatik pasaport gündeme geldiği zaman karşımıza pek çok farklı kriter çıkmaktadır. Dolayısıyla bu pasaportun alınabilmesi için devletin üst makamlarında görev yapıyor olmak şarttır.
